Apple’s smartwatch zorgt niet voor een doorbraak, Google heet ineens Alphabet en de IT-sector kent de grootste overname ooit. Ook in 2015 gebeurde er weer genoeg op techgebied. Het technologiejaar in acht grafieken.

1) Smartwatch? Wachten op de doorbraak

Smartwatches zijn zeker niet nieuw. Samsung, Sony, Motorola en andere fabrikanten hebben de afgelopen jaren diverse modellen uitgebracht. Maar dit jaar werd de grote doorbraak verwacht, omdat het slimme horloge van Apple in de verkoop ging.

Invloed had de Apple Watch zeker. Hoewel het techconcern uit Cupertino zelf geen verkoopcijfers bekendmaakte, schat marktonderzoeker IDC dat er dit jaar 13 miljoen Apple Watches over de toonbank gaan. Daarmee is Apple in een klap marktleider in de prille productcategorie. En dat blijft het nog wel even, als we IDC mogen geloven.

Maar een echte doorbraak van de smartwatch? Nee, die bleef dit jaar uit. Consumenten lijken nog niet massaal overtuigd van het nut van een slim apparaat om je pols. Sterker nog: de interesse in smartwatches onder Nederlanders neemt af, blijkt uit een recente enquête van GfK. Was in december 2015 nog 17 procent van de ondervraagden misschien of zeker van plan een smartwatch aan te schaffen, een jaar later is dit nog maar 7 procent.

Wat het beeld enigszins vertroebelt, is dat het onderscheid tussen fitnessbandjes en smartwatches aan het vervagen is. De populairste functionaliteit van een slim horloge is de mogelijkheid om je activiteit bij te houden. Dat is precies wat fitnesstrackers als Fitbit en Jawbone doen. En die zie je juist steeds vaker opduiken, niet alleen in de sportschool maar ook op kantoor. Het tellen van stappen lijkt voorlopig dan ook belangrijker dan het lezen van een e-mail op je pols.

2) NXP meer waard dan Philips

Na chipmachinebouwer ASML uit Veldhoven is er weer een voormalig onderdeel van Philips dat uit de schaduw van het oude moederbedrijf stapt: chipmaker NXP is sinds kort meer waard op de beurs dan het ooit roemruchte elektronicaconcern uit Eindhoven.

De geschiedenis van het Nederlandse NXP gaat terug tot 1999, toen VLSI Technology in handen kwam van Philips. Eind 2005 besluit Philips om de halfgeleider af te stoten. Toenmalig bestuursvoorzitter topman Gerard Kleisterlee weet het chiponderdeel te slijten aan enkele investeringsmaatschappijen.

De start is moeizaam voor NXP, dat failliet dreigt te gaan door een miljardenschuld. Mede door een omvangrijke sanering waarbij duizenden banen verdwijnen, wordt het bedrijf weer gezond gemaakt. In 2010 volgt de beursgang aan de Amerikaanse Nasdaq.

Cruciaal is de beslissing om te stoppen met chips voor mobiele telefonie, waar de concurrentie met Aziatische fabrikanten moordend is. In plaats daarvan richt NXP zich op chips voor onder meer auto's en de beveiliging van creditcards en paspoorten. Dat blijkt de juiste strategie. Bekendste wapenfeit is de NFC-chip van NXP, die is verwerkt in de iPhone 6 van Apple.

De omzet van NXP bedroeg bijna 1,4 miljard euro in het derde kwartaal van dit jaar. Dat is een stuk minder dan de 5,8 miljard euro die Philips binnenhaalde in dezelfde periode. Toch is NXP's marktkapitalisatie, zeg maar de beurswaarde van een bedrijf, met 29,1 miljard dollar sinds kort hoger dan die van Philips (23,7 miljard dollar).

(klik voor vergroting)

beurswaarde philips asml nxp

Wat betekent dit? Beleggers zien de toekomst van NXP rooskleuriger in dan dat van de oude moeder. En dat is niet verwonderlijk. Eerder dit jaar nam NXP de Amerikaanse branchegenoot Freescale over, waarmee het Nederlandse bedrijf de vierde chipfabrikant ter wereld wordt met een omzet van zo'n 10 miljard dollar per jaar.

En Philips? Dat splitst zich op in twee delen, zo maakte CEO Frans van Houten - tevens oud-topman van NXP - vorig jaar bekend. De poten voor medische apparatuur en consumentenproducten worden samengevoegd tot een nieuw bedrijf: HealthTech. Daarnaast gaat de lichttak zelfstandig verder. Of die verlichtingsdivisie op eigen benen net zo'n succes kan worden als ASML en NXP? Analisten hebben er een hard hoofd in.

3) Tablets lijken meer op laptops

De tabletmarkt blijft krimpen. In het derde kwartaal van 2015 werden er 48,7 miljoen exemplaren verscheept, schat marktonderzoeker IDC. Dat is 13 procent minder dan een jaar eerder. Ook in de drie kwartalen ervoor verkochten fabrikanten minder platte computers. Zelfs de iPad van Apple, het apparaat dat de nieuwe categorie creëerde, doet het minder goed.

Waarom zijn tablets minder gewild? Veel mensen hebben er al één en vervangen is minder noodzakelijk dan bij een smartphone. De iets oudere hardware voldoet nog prima om te lezen, video's te bekijken, dingen op te zoeken op internet en om spelletjes te spelen.

Bovendien zijn smartphones de afgelopen jaren steeds groter geworden. Waarom een aparte tablet kopen als de telefoon praktisch even groot is? Dat scheelt weer ruimte in de tas en een paar honderd euro op de bankrekening.

Fabrikanten zien de dalende verkopen ook en probeerden dit jaar de tablet van nieuw elan te voorzien: door ze meer op laptops te laten lijken. Apple kwam met de iPad Pro, Google met de Pixel C en Microsoft met een nieuwe versie van de Surface Pro. Allemaal hebben ze een bijbehorend toetsenbord, waarmee typen stukken makkelijker gaat. Maar een laptop volledig vervangen kunnen ze nog niet, al komt de Surface dicht in de buurt.

4) Google gaat op in Alphabet

Internetbedrijf Google kreeg dit jaar een nieuwe 'moeder'. De zoekmachinegigant ging op in een houdstermaatschappij met de naam Alphabet, een verzameling van alle activiteiten en bedrijven die nu onder de paraplu van Google hangen. Denk daarbij aan de investeringstakken Ventures en Capital, slimmethermostaatmaker Nest en Calico, het bedrijf dat zich bezighoudt met het verlengen van menselijk leven.

Google-oprichter Larry Page is benoemd tot CEO van Alphabet, met de andere oprichter Sergey Brin als president. De laatste blijft tevens aan het hoofd staan van Google X, dat zich bezighoudt met projecten als zelfrijdende auto’s, een bezorgdienst via drones en het aanbieden van internet via ballonnen. Het internetbedrijf Google wordt voortaan geleid door Sundar Pichai, die in feite al de tweede man onder Page was.

(klik voor vergroting)

google-alphabet-chart

Met de nieuwe bedrijfsstructuur komt Google tegemoet aan de wens van Wall Street. Aandeelhouders morren al jaren dat Google te veel energie besteedt aan gewaagde projecten. Plannen die niet of nauwelijks bijdragen aan de omzet, maar wel geld verslinden. Dat terwijl de kernactiviteit van Google — het verkopen van gesponsorde links bij zoekresultaten — onder druk staat door de opkomst van mobiele apparaten, waar de prijzen van advertenties lager liggen.

De nieuwe opzet schept duidelijkheid voor investeerders: Google en Alphabet rapporteren vanaf het vierde kwartaal beide financiële resultaten, waardoor buitenstaanders een beter idee krijgen hoeveel het internetbedrijf Google oplevert en wat de kosten van de ambitieuze projecten zijn. Bovendien geeft het Pichai de mogelijkheid om in relatieve rust een oplossing te vinden voor Google’s worsteling met mobiele inkomsten.

Afgezien van de druk van buitenaf, is er ook een interne noodzaak voor Google om te reorganiseren. Het bedrijf houdt zich bezig met zo’n breed pallet van activiteiten dat het moeilijk is om alles effectief te besturen vanonder hetzelfde dak. Elk project vraagt om zijn eigen aanpak, met een leider die alles in goede banen kan leiden.

Door van de afzonderlijke activiteiten losse bedrijven te maken onder de paraplu van Alphabet, wil Page garanderen dat Google innovatief en vooruitstrevend blijft. Grote bedrijven hebben de neiging om op hun lauweren te rusten, schrijft Page op de blog van Google. Door de boel op te knippen, ontstaan wendbare ondernemingen die sneller in kunnen spelen op nieuwe trends en niet bang zijn om het moederbedrijf voor de voeten te lopen.

Page en Brin gaan de boel overzien, in hun rol als bestuurders van Alphabet. Daarnaast mag het oprichtersduo zich bezighouden met het bedenken en opzetten van nieuwe projecten. Want dat doen ze immers het liefst. Wordt een nieuw idee een succes, dan maken ze er een apart bedrijf van en stellen iemand aan voor de dagelijkse leiding. Zo is het zoekbedrijf Google zeventien jaar na de geboorte omgetoverd tot de speeltuin van zijn oprichters.

5) Zo groot is Amazon's cloudplatform

Amazon is bekend van de webwinkel, maar is veel meer dan dat. Het bedrijf van oprichter Jeff Bezos is met Amazon Web Services (AWS) tevens één van de grootste aanbieders van serverruimte ter wereld. Analisten van RBC Capital schatten dat AWS de helft van de markt voor de publieke cloud in handen heeft. Op afstand gevolgd door Rackspace (marktaandeel 8 procent) en Microsoft (6 procent).

In de bijna tien jaar dat AWS bestaat, heeft het de technologiesector ingrijpend veranderd. Hosting is zo betaalbaar geworden dat nieuwe miljardenbedrijven als Netflix, Spotify en Airbnb niet meer hun eigen serverparken aan hoeven te leggen. Het is efficiënter om dat uit te besteden aan Amazon.

Hoe groot de business van AWS precies is, was lang onduidelijk. Amazon splitste de cijfers niet uit bij de resultaten. Tot het eerste kwartaal van dit jaar. Dat duidde er waarschijnlijk op dat Bezos positief nieuws kon overleggen. En dat klopt ook.

Amazon Web Services is inmiddels uitgegroeid tot een divisie met een omzet van ruim 2 miljard dollar, ofwel zo'n 8 procent van Amazon's totale inkomsten. En belangrijker: de servertak is winstgevend. De operationele winst bedroeg in het derde kwartaal 521 miljoen dollar, bijna evenveel als die van de webwinkel in Noord-Amerika.

De angst van beleggers was dat AWS het uiteindelijk af zou moeten leggen tegen Microsoft en Google, omdat beide techreuzen over diepere zakken beschikken en dus een prijsoorlog zouden kunnen ontketenen.

Het verdienmodel van AWS is bovendien risicovol. Amazon legt geen grote zak geld op tafel om datacentra uit de grond te stampen, maar financiert ze met een leaseconstructie, zoals analist Ben Thompson uitlegt op zijn blog Stratechery. Dat hoeft geen probleem te zijn, als de business maar groeit.

Dat doet het, zoals blijkt uit de bovenstaande grafiek. En zonder in de rode cijfers te belanden. "The sky is the limit for AWS", concludeert Thompson dan ook.

6) Dell koopt EMC, grootste IT-overname ooit

Nee, echt sexy is de deal niet. Want het gaat om een stoffige computerfabrikant en de wereldmarktleider in dataopslag. Maar de overname van EMC door Dell is met 67 miljard dollar wel met afstand de grootste acquisitie ooit in de techsector.

Ter vergelijking: bij de nummer twee op de lijst, de aankoop van Compaq door HP in 2001, ging het om 'slechts' 33,6 miljard dollar.

Dell, dat twee jaar geleden van de beurs werd gehaald voor 25 miljard dollar, kampt nog met een flinke restschuld. Het computerbedrijf van oprichter Michael Dell financiert de overname met een flinke lening van 49,5 miljard dollar. De verkoop van bezittingen moet nog eens 7,7 miljard dollar opleveren.

Dell, de nummer twee op de mondiale servermarkt, was al langer geïnteresseerd in EMC. De combinatie kan de strijd aangaan met onder meer HP, terwijl EMC af is van activistische aandeelhouders die aandrongen op een snellere groei bij het bedrijf door softwareproducent VMware -- de groeibriljant van EMC -- af te splitsen.

De transactie komt op het moment dat meer bedrijven juist kiezen voor een opsplitsing om zich beter te kunnen richten op een specifieke activiteit. Zo werd HP eerder dit jaar in tweeën gedeeld en werd betaaldienst Paypal losgekoppeld van de online marktplaats eBay.

7) Uber meest waardevolle startup

Taxidienst Uber blijft doorknallen. In augustus haalde het bedrijf een nieuwe investering op, waarmee de waardering van Uber uitkwam op 51 miljard dollar. Dat is de hoogste waardering ooit voor zo'n jong bedrijf.

Uber zou binnenkort bovendien nog eens 2,1 miljard dollar binnen willen halen, meldde persbureau Bloomberg begin december. Daarmee zou de waardering van de startup een sprong maken naar 62,5 miljard dollar en Uber meer waard zijn dan General Motors, jarenlang de grootste automaker ter wereld.

Ondanks de onstuimige groei was het een roerig jaar voor Uber in Nederland. In november trok het bedrijf de stekker uit de verboden taxidienst UberPOP, die actief was in de vier grote steden: Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. De dienst maakte het mogelijk om ritten te boeken bij particulieren die hun diensten als taxichauffeur aanbieden. De bestuurders gebruikten daarvoor hun eigen auto, maar zonder het noodzakelijke blauwe kenteken. Ook beschikten ze niet over een vergunning.

Daarom verbood de rechter UberPOP eind vorig jaar de dienst op straffe van een dwangsom. Uber stelde daarop UberPOP alleen nog beschikbaar voor trouwe klanten maar bleef de goedkope taxiservice aanbieden. Dit ondanks dat de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) de dwangsom verhoogde van 10.000 euro naar 50.000 euro per gepakte chauffeur.

Uit documenten van de ILT bleek onlangs dat er al 49 chauffeurs aan zijn gehouden en dat Uber 450.000 euro aan opgelegde dwangsommen heeft moeten betalen. Ook deed het Openbaar Ministerie al drie keer een inval bij het Amsterdamse hoofdkantoor en nam daarbij de administratie in beslag.

8) China steeds belangrijker voor Apple

Apple kende wederom een bijzonder goed jaar. De iPhone-maker wist 234 miljard dollar binnen te harken in het fiscale jaar 2015, dat eindigde op 30 september. Apple heeft bovendien het absurde bedrag van 205 miljard dollar aan cash op de bank staan. Dat is meer dan het bbp van Tsjechië, Peru en Nieuw-Zeeland.

Toch waren beleggers afgelopen zomer zenuwachtig. Ruim de helft van de omzetgroei van Apple komt uit de sterke verkoop van de iPhone op de grootste smartphonemarkt ter wereld: die van China. In april, mei en juni van 2015 zag Apple de omzet in China zelfs ruimschoots verdubbelen.

Maar China kampte sinds de zomer met economische tegenslag: de zeepbel op de beurs knapte en de groei van de economie viel terug tot onder de 7 procent. Analisten maakten zich zorgen: willen de Chinezen nog steeds massaal aan de iPhone en iPad?

Topman Tim Cook probeerde in augustus beleggers gerust te stellen. “Ik krijg elke dag updates over onze prestaties in China, ook vanmorgen. En ik kan je zeggen dat we blijvend sterke groei hebben gekend in China in juli en augustus”, schreef Cook in een persoonlijke e-mail aan beursgoeroe Jim Cramer.

De Apple-topman sprak de waarheid, bleek uit de kwartaalresultaten. Het bedrijf bracht in China voor 12,5 miljard dollar aan producten aan de man in juli, augustus en september. Dat is nagenoeg een verdubbeling ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Inmiddels komt een kwart van Apple’s omzet uit China.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl